Możliwe kierunki rozwiązań
Zachowanie i stymulacja funkcji poznawczych
Wraz z wiekiem ludzie mają mniej sił, są wolniejsi, często pogarsza się też pamięć. Choroby neurodegeneracyjne są jednymi z najpoważniejszych dolegliwości, gdyż dotyczą one najważniejszego narządu w naszym ciele, czyli mózgu. To on rozdziela zadania, odpowiada za pracę poszczególnych układów, narządów, pokrótce warunkuje funkcjonowanie całego organizmu i wszystkich funkcji, w tym także funkcji poznawczych. U osób starszych bardzo często obserwuje się pogarszanie właśnie funkcji poznawczych – mają oni problemy z pamięcią, szybkim kojarzeniem faktów czy dedukcją.
Choroba Alzheimera oraz demencja to najczęstsze choroby związane z zaburzeniem funkcji poznawczych. Leczenie farmakologiczne zaburzenia funkcji poznawczych powinno być wspomagane metodami naturalnymi, które skutecznie poprawiają stan osoby chorej i podnoszą jej jakość życia. Metody te wprawdzie nie odwrócą skutków już istniejącej choroby ale są skuteczne w poprawie stanu osoby starszej, spowolnieniu procesu zachodzących zmian. Warto jak najdłużej pozwalać osobie wykonywać czynności na miarę jej możliwości, nawet jeśli wykona je wolniej i mniej dokładnie od opiekuna. Bardzo ważną rolę pełnią codzienne treningi pamięci: wyliczanki, zabawy słowne, wspólne czytanie gazet lub książek, rozwiązywanie krzyżówek itp. Polecana jest każda aktywność, która sprawia przyjemność osobie starszej, i która pobudza jego procesy myślowe. Do ćwiczeń intelektualnych można dołączyć codzienny ruch oraz stymulowanie innych zmysłów chorego: muzykę, ulubione potrawy, znane zapachy.
Wzorem takich ćwiczeń jest innowacja „Studencki trening umysłu” – https://serwer2006912.home.pl/sw2/project/studencki-trening-umyslu/ – w którym studenci koła psychologicznego uczelni krakowskiej, pod kierunkiem opiekuna, przygotowali zestawy ćwiczeń- zadań, dla osób starszych. Celem opracowanych ćwiczeń jest stymulacja procesów poznawczych i relacji społecznych wśród osób starszych zależnych czyli trening pamięci. Sposobem na to są moderowane spotkania wewnątrzpokoleniowe a trenowanie pamięci w towarzystwie młodych osób może być nowością a także atrakcyjnym urozmaiceniem często monotonnego planu dnia seniora. Długofalowym efektem prowadzonych zajęć, jest zahamowanie procesów związanych z pogarszaniem się pamięci.
Przykładem takich treningów jest także rozwiązanie „Połączyły ich gry wideo” – https://serwer2006912.home.pl/sw2/project/gry-video/, w którym młode osoby, które chciały znaleźć wspólny język z osobami starszymi, podzielić się z nimi swoją pasją i wspólnie spędzić czas, opracowały propozycje prostych zestawów gier wideo, które są formą rehabilitacji dla osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, gdyż ćwiczą koordynację ruchową.
Inną formą terapii jest reminiscencja, która bazuje na pamięci autobiograficznej, polegającej na odwoływaniu się do przeżyć i doświadczeń z przeszłości osoby chorej, a także na wspominaniu najważniejszych doświadczeń osobistych. Wykorzystuje się wtedy różnego rodzaju bodźce m.in. fotografie, pamiętniki, stare przedmioty, itp.. Metoda ta może być stosowana zarówno wobec podopiecznych instytucji pomocy społecznej, jak i osób zdrowych – dla podniesienia ich jakości życia w sytuacjach przejściowych lub trwałych zaburzeniach pamięci. Mogą ją wykorzystywać opiekunowie domowi aby jak najdłużej podtrzymać kontakt z osobą starszą oraz pracownicy służby zdrowia i pomocy społecznej. Metoda ta może przybierać różne formy, w zależności od stanu osoby starszej i warunków, w jakich ona funkcjonuje – np. muzykoterapii czy choreoterapii.
Istnieje duże zapotrzebowanie na szukanie metod i rozwiązań, które nie będą infantylizować osób starszych, będą dla nich ciekawe i zachęcające, a jednocześnie stosunkowo dostępne i możliwie przyjazne dla opiekunów.